“ประภาพรรณ ศรีตรัย”

สร้างสรรค์ลวดลายมัดย้อมห้อม

หนุนเศรษฐกิจท่องเที่ยว-เพิ่มรายได้ชุมชน

นางประภาพรรณ ศรีตรัย

“ประภาพรรณ ศรีตรัย” เป็นผู้นำชุมชนตำบลทุ่งโฮ้ง อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ และเป็นผู้มีบทบาทสำคัญต่อการฟื้นฟูความรู้ท้องถิ่นเรื่อง “ห้อม” ให้นำมากลับใช้งานและมาร่วมสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ชุมขน เธออายุ 68 ปี การศึกษาจบคุรุศาสตร์บัณฑิต (สาขาภาษาไทย) มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์

ธนาคารออมสิน เสนอชื่อ“ประภาพรรณ”เข้ารับคัดเลือกรับรางวัล “ปราชญ์ชาวบ้านต้นแบบสัมมาชีพ” ปี 2565 เพราะทำผลิตภัณฑ์ผ้าพื้นเมืองที่ย้อมด้วยห้อมเป็นที่รู้จักกันดีว่า ผ้าหม้อห้อม ถือได้ว่าเป็นมรดกทางวัฒนธรรมท้องถิ่นของจังหวัดแพร่ที่สืบทอดต่อกันในหลายชั่วอายุคน โดยเฉพาะคนพวนบ้านทุ่งโฮ้ง อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ แต่ผลิตภัณฑ์และค่านิยมเสื้อผ้าแบบสมัยใหม่นิยมเข้ามามีอิทธิพลต่อผู้บริโภค ทำให้ความเป็นผ้าหม้อห้อมกลายเป็นตัวแทนของความล้าหลัง

ด้วยเหตุดังกล่าว “ประภาพรรณ” ซึ่งเป็นชาวตำบลทุ่งโฮ้งโดยกำเนิด จึงได้ฟื้นฟูกิจกรรมเพื่อต่อยอดภูมิปัญญาของครอบครัวที่เคยทำผ้าย้อมห้อมมาก่อน และด้วยความเป็นครู จึงนำเอาความรู้ และเทคนิคของการย้อมผ้า มาประยุกต์เข้ากับการออกแบบดีไซน์ เพื่อให้ก้าวทันยุคสมัยของความนิยมด้านแฟชั่นและการใช้ชีวิตของผู้คนในสังคม เช่น การมัดย้อมผ้าเป็นลวดลายต่าง ๆ และตั้งชื่อเรียกไปตามลายเหล่านั้น การออกแบบดีไซน์ การเพ้นท์ การสกรีน และทำผ้าบาติก รวมทั้งนำเอาห้อมเปียกมาผสมผสานกับงานไม้สัก จนสร้างลายไม้สักและลายวงปี

ไม่เพียงเท่านั้น “ประภาพรรณ” ได้จัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนหม้อห้อมทุ่งเจริญย้อมสีธรรมชาติ ใน พ.ศ. 2548 จัดตั้งศูนย์เรียนรู้และจัดตั้งสหกรณ์หม้อห้อม เมื่อ พ.ศ. 2555 ร่วมขับเคลื่อนไปกับการรณรงค์ชุมชนท่องเที่ยวแบบ OTOP นวัตวิถี งานห้อมแพร่สู่ห้อมโลก และทำผลงานจนได้รับรางวัล OTOP Village Champion: OVC มีการชักชวนให้เกษตรกรรวมกลุ่มเป็นเครือข่ายเกษตรกรต้นน้ำ เพื่อปลูกห้อม

ในด้านการผลิตงานผ้า มีการสร้างกลุ่มย้อม กลุ่มตัดเย็บ รวมทั้งกลุ่มผลิตของฝากของที่ระลึก และร่วมเป็นฐานกิจกรรมท่องเที่ยวชุมชนบ้านทุ่งโฮ้ง มีสมาชิกชุมชนที่มีความเกี่ยวข้องกับวิสาหกิจและการสร้างงานจากห้อม 300 ครัวเรือน

คณะกรรมการคัดสรร ระบุผลงานบ่งชี้ความสำเร็จและการได้รับคัดสรรให้รับรางวัล ประกอบด้วย ผลงานจากการสร้างสรรค์งานหัตถกรรมฝีมือเกี่ยวกับการย้อมผ้าด้วยห้อมอันเป็นทุนทางสังคมและเป็นทุนทางอัตลักษณ์ของคนเมืองแพร่ให้กลับมาใช้งานได้อย่างมีพลังสร้างสรรค์ที่เกิดขึ้นจากการผสานทุนเดิมที่มีอยู่กับการสร้างความใหม่ขึ้นในหลายเรื่องด้วยกัน เช่น การออกแบบดีไซน์ที่สอดรับกับยุคสมัย

อีกทั้งพัฒนาการออกแบบลวดลายใหม่ที่เหมาะสมกับผลิตภัณฑ์แต่งกาย (มากกว่าการเป็นเสื้อผ้า-นุ่งห่ม) รวมถึงสร้างงาน สร้างอาชีพสำหรับสมาชิกผู้ร่วมงาน ทั้งการปลูกห้อม และการย้อม ตัดเย็บ รวมทั้งผนวกรวมงานที่ทำเข้าเป็นส่วนหนึ่งของการท่องเที่ยวชุมชน อันเป็นการร่วมสร้างสรรค์เศรษฐกิจของชุมชนและท้องถิ่นไปพร้อมกันด้วย

ติดตามมูลนิธิสัมมาชีพได้ที่

https://www.facebook.com/sammachiv

https://www.facebook.com/chumchonmeedee

https://www.youtube.com/user/RightLivelihoods

https://www.instagram.com/sammachiv/