ถ้าคนข้างล่างไม่อยู่เย็นเป็นสุข ประเทศจะเกิดเปลี่ยนแปลงอย่างเสียหาย

5 เมษายน 2022
editor2
Uncategorized, งานอบรมผู้นำ-นำการเปลี่ยนแปลง

ถ้าคนข้างล่างไม่อยู่เย็นเป็นสุข

ประเทศจะเกิดเปลี่ยนแปลงอย่างเสียหาย

มูลนิธิสัมมาชีพจัดอบรมหลักสูตรผู้นำ-นำการเปลี่ยนแปลงรุ่นที่ 12 (LFC-12) เมื่อ 2 เม.ย. 2565 ที่โรงแรมรามา การ์เด้นส์ มีนายมงคล ลีลาธรรม ประธานคณะกรรมการบริหารมูลนิธิฯ กล่าวเปิดงานต้อนรับผู้เข้าอบรม โดยตั้งข้อสังเกตว่า จะทำอย่างไรให้ “อยู่รอด อยู่เป็น และอยู่ยาว” ซึ่งเป็นเรื่องยาก และยิ่งมาเจอวิกฤตโควิดระบาด รวมทั้งความขัดแย้งของประเทศมหาอำนาจ ยิ่งทำให้อยู่ยากไปอีก เหตุนี้คนบอบบาง ผู้มีรายได้ระดับฐานรากจึงได้รับผลกระทบกระเทือนมาก ส่วนคนในชุมชนต่างๆก็กลับไปอยู่บ้าน

นายมงคล เล่าถึงประสบการณ์ช่วง 3 ปีที่บริหารงานในธนาคารออมสินว่า ตนไปช่วยงานที่เกาะสมุย แม้เป็นเกาะร่ำรวยที่สุดของไทย แต่ตนไปพบโรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งมีนักเรียนกว่า 700 คน โดยครึ่งหนึ่งต้องออกจากโรงเรียนเพราะพ่อ-แม่ย้ายกลับบ้าน ส่วนคนมาเรียนอีกครึ่งหนึ่งไม่มีข้าวกิน เนื่องจากพ่อ-แม่ตกงานหรือมีงานทำแต่ยังไม่มีรายได้เต็มเวลา

นอกจากนี้ ตนยังพบเจอคนขับเรือเป็นกัปตันเรือท่องเที่ยว เพิ่งได้เงินเดือนครั้งแรก 15,000 บาท เมื่อ พ.ย. ปี 2564 ทั้งที่ก่อนหน้านี้ได้ไปอยู่กินที่บ้านเจ้าของเรือ ซึ่งมีเรือท่องเที่ยวกว่า 80 ลำมูลค่าลำละไม่ต่ำกว่า 5-10 ล้านบาท แม้ก่อนเกิดวิกฤตได้ค่าเช่านำเที่ยววันละสูงสุด 4 แสนบาท แต่วันนี้เหลือ 4 หมื่นบาท

สิ่งเหล่านี้เป็นโจทย์ยากมากที่จะทำการเปลี่ยนแปลงในหลายสิ่งอย่าง ดังนั้นมูลนิธิฯจึงชวนหลายคนมาทำงานให้อยู่รอด อยู่เป็น อยู่ยาว คือชวนบริษัทใหญ่ บริษัทเอสเอ็มอีที่กว้างขวางในชุมชน และคนในวิสาหกิจมาเรียน เพราะคนเหล่านี้ล้วนเกี่ยวโยงกันและกัน

“สิ่งสำคัญ อาจารย์ประเวศ วะสี และ อาจารย์สมคิด จาตุศรีพิทักษ์ มองว่าถ้าทั้ง 3 ส่วนนั้น มี 3 คำ ซึ่งผมขออธิบายตามอักษรจีนที่ผมได้รับมาเมื่อ 30 ปีที่แล้วจากประธานญี่ปุ่นเขียนให้ระหว่างเจรจาการค้าว่า “อ้าย (爱-รัก) -เหอ (和 เอื้ออารีย์ แบ่งปั่น สามัคคี)-ฝู (福 โชคดี)” เป็นคำแสดงถึงสังคมทั้งสังคมรักกัน แบ่งปั่นกันจะอยู่ดีกินดี จะโชคดี ซึ่งก็คือคำสัมมาชีพ หมายความว่า ถ้าทุกคนแบ่งปั่นกันอย่างยุติธรรมจะเกิดการสงบสุข”

นายมงคล กล่าวว่า วันนี้ผลไม้ไทย เช่น มะม่วงอกร่องและน้ำดอกไม้ 4 กก.ขาย 100 บาท ในยุคมังคุดออกขายได้ 5 กก.ต่อ 100 บาท มะพร้าวลูกละ 10 บาทหรือบางแห่ง 12 ลูกต่อ 100 บาท อีกทั้งเมื่อก่อนน้ำมันลิตรละกว่า 20 บาท แต่ขณะนี้ 2 ลิตรอาจถึง 100 บาท แสดงว่าเงินไทยหมดค่า แต่ทำไมผลไม้ที่มีค่าแรงงานโดยเฉลี่ยกว่า 60% ของสินค้าเกษตรจึงขายได้ราคาต่ำ

ขณะที่ผลไม้ส่งออกกลับได้ราคาอย่างน่าตกใจ มะม่วงอกร่องไทยขายที่ญี่ปุ่นราคา 300-600 บาท เห็นได้ชัดว่า ไม่เหมือนกับมะม่วงที่ขายข้างถนน 4 กก. 100 บาท ทั้งนี้เนื่องจากการคัดเลือกตั้งแต่ออกผล แล้วห่อด้วยถุงคาร์บอนก็ส่งออกได้ลูกละ 100-200 บาท แล้วขายในญี่ปุ่นได้ราคาสูง ด้วยเหตุนี้ ถ้ามีการแบ่งปั่นวิธีทำงานแบบเน้นคุณภาพเช่นนี้แล้ว ย่อมทำให้ผลไม้ไทยไปได้ดียิ่งขึ้น

“หลายคนชวนกันมาเรียน เพื่ออยากชวนให้ชุมชนสามารถขยายงาน แบ่งปั่นงานบางส่วนให้กันจะทำให้รายได้เกิดการกระจายตัว ด้วยเหตุนี้ คำว่า (เหอ和) ในภาษาจีนมาจากการผสมอักษรที่แปลว่า ข้าว (禾) กับปาก (口) ถ้าข้าวนั้นแบ่งปั่นกันได้ แล้วทุกคนอิ่มก็คือสัมมาชีพ เราจึงเชื่อในสัมมาชีพว่า การทำธุรกิจที่มีการแบ่งปั่นกัน เชื่อมโยงกัน จะทำให้สังคมอยู่ดีกินดี”

นอกจากนี้ ภาษาจีนเกี่ยวกับสันติสุข สันติภาพ คือ “ผิงอาน (平安) ” ซึ่งผิงคือ ยุติธรรม คำว่า อาน แปลว่า อยู่เป็นสุขมาจากผสมตัวอักษรที่สื่อความหมายถึงผู้หญิงคนเดียวสามารถอยู่ในบ้านได้ นั่นแปลว่าสังคมสงบสุข เพราะผู้หญิงเป็นแหล่งดูแลครอบครัว ส่วนความยุติธรรมคือการแบ่งปั่นผลประโยชน์ตอบแทนต่างๆ

นายมงคล สงสัยว่า ทำไมข้าวเปลือกขาย กก.ละ 8 บาท แต่ข้าวสารที่มาบุญครองขาย 5 กก. 200 กว่าบาทตกประมาณ กก.ละ 42 บาท ทำไมราคาแตกต่างกัน หรือถ้าคิดว่าการสีข้าวเปลือก 2 กก.เป็นข้าวสาร 1 กก. ตกราคา 16 บาท ทำไมค่าการบริหารนั้นชาวนาจึงไม่ได้ สิ่งเหล่านี้ต้องทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ซึ่งวันนี้ยากมากเนื่องจากเกิดภาวะเงินเฟ้อ มีวิกฤตพลังงาน และหลายอย่างไม่ปกติ ดังนั้น หลักสูตรนี้จึงชวนมาช่วยกันคิดเพื่อให้ผู้นำได้นำการเปลี่ยนแปลง

สิ่งสำคัญ มูลนิธิฯ พยายามหาหัวรถจักรให้คนข้างล่างได้ขับเคลื่อน โดยเฉพาะโลกกำลังกลับมาสู่แนวทาง BCG Economy ซึ่งเป็นโมเดลเศรษฐกิจ 3 รูปแบบ คือ Bio-Circular-Green ครอบคลุมการผลิตสินค้าชีวภาพ สินค้าแปรรูปหมุนเวียนนำมาใช้ใหม่ ไม่ทำลายโลก ไม่เบียดเบียนสิ่งแวดล้อม และสินค้าความสะอาด เกิดสุขอนามัยที่ดีขึ้น สิ่งเหล่านี้ต้องเชื่อมประสานกันแล้วลงไปสู่พื้นฐานในชุมชน

“หลักสูตรนี้จึงมีคนหลากหลายหน่วยงานมาร่วมกันคิดเพื่อเกิดความร่วมมือ ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่สัมมาชีพ ถ้าทำให้เต็มพื้นที่แล้วแบ่งปั่นกัน อยู่ร่วมกันได้จะเป็นประโยชน์ ถ้าคนข้างล่างไม่อยู่เย็นเป็นสุข ประเทศจะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมากและเสียหายด้วย โดยวันนี้มาถึงจุดวิกฤตที่เรียกว่า อาจไปสู่การเปลี่ยนแปลงโลกอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน”